Mga Pagbabagong Morpoponemiko

Mga Pagbabagong Morpoponemiko – Ang Limang Uri

MGA PAGBABAGONG MORPOPONEMIKO – Sa ating paksa, alamin natin ang limang iba’t ibang uri ng mga pagbabagong morpoponemiko.

Mayroong limang uri ng morpoponemikong pagbabago: asimilasyon, pagpapalit, paglilipat, pagdaragdag, at pagkakaltas.

1. Asimilasyon

Tumutukoy ito sa pagbabagong anyo ng morpema dulot ng pagimpluwensiya ng mga katabing tunog nito.

Ang mga panlaping nagtatapos sa -ng ay pinapalitan ito ng -n o -m gaya ng panlaping sing- na magiging sin- o sim-.

Ang mga salitang nagsisimula sa mga patinig at katinig na k, g, h, n, w at y ay idinagdag ang panlaping sing- at pag-.

sing + haba = singhaba
pang + awit = pang-awit

Sa mga nagsisimula sa d, l, r, s, at t ay may panlapi na sin- o pan-.

sing + tamis = sin + tamis = sintamis
pang + dagat = pan + dagat = pandagat

Sa mga nasisimula naman sa b at p ay may panlapi na sim- at pam-.

pang + basa = pam + basa = pambasa
sing + payat = sim + payat = simpayat

May dalawang uri ng asimilasyon:

Asimilasyong parsyal o di-ganap – pagbagbagong nagaganap lamang sa pinal na panlaping -ng.
Asimilasyong ganap – nagaganap ito kapag natapos na maging n at m ng panlapi.

2. Pagpapalit

Tumutukoy sa ponemang nagbabago o napapalitan sa pagbuo ng mga salita

Halimbawa:

d at r
- dito – rito
- ma + dapat – marapat
- ma + dumi – marumi
h at n
- tawahan – tawanan

3. Paglilipat o Metatesis

Ito ay ang paglilipat ng posisyon ng mga ponema. Halimbawa, kapag nagsimula sa letrang l o y at may gitlaping -in- ay nagpalit ang n at i sa unlaping ni-.